<para>Om een patience-spel te spelen hebt u, zoals de naam al suggereert, geduld nodig. Voor eenvoudige spellen, waarbij de manier waarop de spel verloopt alleen afhankelijk is van hoe de kaarten zijn gelegd, is uw geduld zelfs het enige dat u nodig hebt. </para>
<para>Alle patience-spellen uit dit pakket hebben met elkaar gemeen dat u de kaarten in een speciale volgorde moet verplaatsen, omdraaien en herordenen. </para>
<para><indexterm><primary>typen</primary></indexterm> Een kaartspel bestaat uit een of meer kaartdeks van 52 kaarten elk. Elk dek bevat de volgende kleuren: </para>
<para>Elk van de vier kleuren bevatten de volgende kaarttypes: aas, twee, drie, vier, vijf, zes, zeven, acht, negen, tien, boer, vrouw en heer. </para>
<para><indexterm><primary>familie</primary></indexterm> De complete kaartenorde heet een familie. Er zijn echte families en alternatieve. De echte families zijn alle kaarten uit een type (⪚ harten), terwijl de alternatieve families zijn opgedeeld in de kleuren, dus de zwarte kleur (schoppen en klavers) en de rode kleur (harten en ruiten). </para>
<para><indexterm><primary>talon</primary></indexterm> Bij aanvang van elk spel zijn de kaarten in het dek geschud. Maar niet in alle spellen zijn alle kaarten uitgedeeld, soms blijven een aantal kaarten achter in het dek. Deze kaarten zijn omgekeerd op de zogenaamde talon geplaatst. Deze kunt u eenvoudig terugvinden, in de meeste spellen is het de enige stapel kaarten met de rug naar boven. </para>
<para>Als er geen kaarten zijn die de rugkant tonen, dan zijn alle kaarten uitgedeeld en is er geen talon aanwezig. Deze kaartspellen zijn het moeilijkst, omdat er geen willekeur meer in zit op het moment dat het spel begint. </para>
<para><indexterm><primary>reststapel</primary></indexterm> Bij veel spellen worden de kaarten van de talon eerst op de reststapel geplaatst als u op de rugzijde van de bovenste kaart op de talon klikt. </para>
<para><indexterm><primary>sorteerstapel</primary></indexterm> De sorteerstapels zijn waar uw kaarten zich uiteindelijk dienen te bevinden. Als alle kaarten daar in de juiste volgorde zijn beland hebt u het spel gewonnen. </para>
<para>In de meeste kaartspellen zijn deze stapels in het begin leeg, maar &kpatience; plaatst hier kaarten zodra het programma ziet dat deze hier naar toe kunnen worden geplaatst. Zo neemt &kpatience; u het meest saaie onderdeel van het spel uit handen. </para>
<para><indexterm><primary>Speelstapels</primary></indexterm> Deze stapels zijn degenen waar het eigenlijke herordenen plaatsvindt. De regels voor deze stapels verschillen per spel. Sommige tonen alle kaarten, anderen weer niet. Bij sommigen mag u slechts één kaart per keer verplaatsen, bij anderen weer alle kaarten, etc. Zie de volgende hoofdstuk voor meer details. </para>
<para><indexterm><primary>Klondike</primary></indexterm> Klondike is het beroemdste patience-spel. Zeer waarschijnlijk komt dit doordat het wordt meegeleverd met een veelgebruikt besturingssysteem. Het spel wordt met 1 kaartdek gespeeld. </para>
<para>Het doel van Klondike is om alle kaarten als echte families oplopend op de sorteerstapel te leggen. Dit gaat vaak vrij gemakkelijk zodra alle kaarten met de kaartzijde omhoog op de speelstapels liggen. </para>
<para>De kaartreeksen op de speelstapels dienen daar aflopend worden geplaatst, terwijl de kaartkleuren om-en-om (rood en zwart) gebruikt worden. U kunt hele reeksen of delen daarvan verplaatsen als de eerste kaart op een andere stapel past. </para>
<para>Als u klikt op de talon zal een kaart op de reststapel worden geplaatst. Vanaf die stapel kunt u het naar de speelstapels of de sorteerstapel verplaatsen. Als de talon leeg is kunt u de complete reststapel terugplaatsen door op de lege talon te klikken. </para>
<para>U kunt onbeperkt door de kaarten op de talon bladeren. Maar bedenk wel dat u hebt verloren als u geen verplaatsbare kaart kunt vinden en een nieuwe stapel u niet helpt bij het vinden van nieuwe oplossingen. </para>
<para><indexterm><primary>Grootvader</primary></indexterm> Dit spel is geïntroduceerd door de grootvader van Paul. Vandaar de naam Grootvader (Grandfather). Er zijn geen andere patience-spellen bekend bij ons die dit speltype bevatten. </para>
<para>U kunt elke kaart van elke stapel verplaatsen als deze past op een andere kaart om een echte reeks te bouwen in aflopende volgorde. U kunt bijvoorbeeld de schoppen-vijf op de schoppen-zes plaatsen, ongeacht hoeveel kaarten bovenop de schoppen-vijf liggen. De schoppen-zes moet alleen bovenaan de stapel liggen. </para>
<para>Als er geen kaarten meer kunnen worden verplaatst kunt u tot twee maal de kaarten opnieuw uitdelen. Alle kaarten die al op de sorteerstapels liggen blijven daar, maar de kaarten in de speelstapels worden opnieuw geordend om u een nieuwe kans te geven een oplossing te vinden. </para>
<para>Alhoewel de regels eenvoudig zijn en u vrij veel zetten kunt doen is het vrij lastig om dit spel te winnen. Toch is het een leuk spel om te spelen (of misschien juist daardoor). </para>
<para><indexterm><primary>Azen omhoog</primary></indexterm> Dit patience-spel (Aces up) heeft vrij eenvoudige regels. Toch is het lastig om te winnen. Het wordt gespeeld met 1 kaartdek en het doel is om alle kaarten naast de azen op de sorteerstapels te plaatsen. Daarna dient dient er een aas op elke speelstapel achter te blijven. </para>
<para>Elke bovenste kaart die hetzelfde type heeft (⪚ schoppen) en een lagere waarde dan een andere bovenste kaart (⪚ schoppen-6 en schoppen-4) kan op de sorteerstapel worden gelegd door erop te klikken. </para>
<para>Als u geen kaarten meer naar de sorteerstapel kunt verplaatsen, dan kun u een nieuwe kaart voor elke speelstapel krijgen door op de talon te klikken. </para>
<para>Op een vrije stapel kunt u elke andere bovenste kaart van een stapel plaatsen. Gebruik deze vrije stapel op zo'n manier dat u de nieuwe kaarten daarna naar de sorteerstapel kunt verplaatsen. </para>
<para><indexterm><primary>Freecell</primary></indexterm> Freecell wordt gespeeld met 1 kaartdek. Linksboven ziet u vier vrije cellen. Daarnaast ziet u de vier sorteerstapels. En daaronder bevinden zich 8 speelstapels. </para>
<para>Het doel van het spel is om alle kaarten als echte families in oplopende volgorde op de sorteerstapels te plaatsen. Dit is vrijwel altijd mogelijk, aangezien Freecell-spellen voor ongeveer 99,9% oplosbaar zijn (in de eerste 32000 spellen is slechts één onoplosbaar, no. 11982). </para>
<para>In de speelstapels dient u aflopende kaartreeksen te maken. Rood en zwart worden hierbij afgewisseld. Op de vrije cellen kunt u willekeurige kaarten plaatsen. </para>
<para>U kunt alleen een losse kaart die bovenop een stapel of een vrije cel ligt verplaatsen. Kaartreeksen kunnen alleen worden verplaatst als er voldoende vrije ruimte (vrije cellen of vrije speelstapels) beschikbaar is om de kaarten tijdens uw zet te verplaatsen. </para>
<para>Om dit spel te kunnen oplossen is het aanbevolen om de kaarten uit de kaartreeksen te halen in dezelfde volgorde als waarin ze op de sorteerstapels dienen te worden geplaatst (eerst de azen, dan de tweeën, &etc;) </para>
<para><indexterm><primary>Napoleon's tombe</primary></indexterm> Dit spel (Napoleons Tomb) wordt gespeeld met 1 kaartdek. Het doel is om alle kaarten op de sorteerstapels als oplopende families te plaatsen, zonder dat u rekening houdt met de kaarttypen of -kleuren. </para>
<para>De sorteerstapel bestaat uit vijf stapels, die als een X zijn geplaatst. Op de vier hoeken van de X dient u reeksen te maken die beginnen met zeven, en eindigen op de Heer. </para>
<para>De andere vier stapels aan de zijden van de middelste stapel (of tussen de X in, maar net hoe u het bekijkt) kunnen 1 kaart opnemen om de kaarten tijdelijk te bewaren. U kunt slechts eenmaal door de talon bladeren. </para>
<para><indexterm><primary>Mod3</primary></indexterm> Mod3 wordt gespeeld met 2 kaartdeks. Het doel van het spel is om alle kaarten op de bovenste drie rijen te plaatsen. U dient reeksen van dezelfde kleur te maken. In de eerste rij dient u de reeks 2-5-8-B, in de tweede rij de reeks 3-6-9-D en in de derde rij de reeks 4-7-10-H De type kaart dient in elke reeks hetzelfde te zijn. U kunt een harten-vijf dus alleen op een harten-twee plaatsen. </para>
<para>De vierde rij is de reststapel en speelstapel in een. Op een leeg veld kunt u elke kaart uit de eerste drie rijen of een van de bovenste kaarten van de vierde rij plaatsen. </para>
<para><indexterm><primary>Berekening</primary></indexterm> Berekening (Calculation) is een patience-spel waar in het begin even aan moet wennen. Het wordt gespeeld met 1 kaartdek. Het doel van het spel is om alle kaarten in de vier sorteerstapels als families oplopend te sorteren zonder dat u met de kleur rekening hoeft te houden. </para>
<para>De bovenste kaart van de talon kan op alle vier speelstapels worden gelegd. Doe dit zodat u volgende kaarten eenvoudiger op de sorteerstapel kunt leggen. </para>
<para><indexterm><primary>Zigeuner</primary></indexterm> Zigeuner (Gypsy) wordt gespeeld met twee kaartdeks. Het doel van het spel is om alle kaarten in echte families oplopend op de sorteerstapel te plaatsen. </para>
<para>De speelstapels dienen aflopend te zijn, waarbij rood en zwart wordt afgewisseld. U kunt alleen reeksen of losse kaarten verplaatsen. Op een vrij veld kunt u elke kaart of reeks plaatsen. </para>
<para>Met de ongedaan-maken-knop kunt u het spel een stuk eenvoudiger voor u maken. U moet namelijk een aantal zetten vooruit denken en het kan gebeuren dat dit anders uitpakt dan u had verwacht nadat u op de talon hebt geklikt. </para>
<para><indexterm><primary>Eén en veertig</primary></indexterm> Eén en veertig (Forty and Eight) wordt gespeeld met twee kaartdeks. Het doel van het spel is om alle kaarten als echte families op de sorteerstapel te plaatsen. </para>
<para>De speelstapels dienen aflopend te zijn, waarbij u op de typen dient te letten. U kunt dus alleen een harten-vijf plaatsen op een harten-zes. </para>
<para>Door te klikken op de talon kunt u een kaart op de reststapel leggen. Vanaf die stapel kunt u het op een speel- of sorteerstapel (dit wordt automatisch voor u gedaan) leggen. Als de talon leeg is kunt u de reststapel terug op de talon leggen. Dit kan overigens maar 1 keer, bij de volgende keer dat de talon leeg is is het spel afgelopen. </para>
<para>Dit patience-spel is niet bepaald eenvoudig om op te lossen. Maar als u enige ervaring hebt kunt u vele delingen oplossen. Maak hierbij veel gebruik van de ongedaan-maken-knop om uw zetten ongedaan te maken en &kpatience;'s zetten om kaarten op de sorteerstapels te leggen terug te draaien. </para>
<para><indexterm><primary>Eenvoudige Simon</primary></indexterm> Eenvoudige Simon (Simple Simon) wordt gespeeld met 1 kaartdek. Het doel van het spel is om alle kaarten als echte families op de sorteerstapel te plaatsen. </para>
<para>In de speelstapels kunt u reeksen opbouwen. In het algemeen hoeft u geen rekening te houden met de kaarttypen, maar reeksen kunnen alleen worden verplaatst als ze onderdeel zijn van een echte reeks. (⪚ u kunt schoppen-zes alleen verplaatsen als er een schoppen-vijf bovenop ligt, en niet als er een klaver-vijf op ligt). </para>
<para>Probeer zo snel mogelijk de kaarten van de rechter stapels kwijt te raken zodat u lege velden krijgt om kaarten tijdelijk neer te leggen. Op lege velden kunt u elke willekeurige kaart leggen. </para>
<para>Met voldoende vrije ruimte kunt u op de lege plaatsen families opbouwen, waarbij u geen rekening houdt met de kleur. Als u alle kaarten in dergelijke reeksen hebt opgebouwd, dan kunt u ze op type sorteren zodat ze naar de sorteerstapel kunnen worden verplaatst. </para>
<para><indexterm><primary>Yukon</primary></indexterm> Yukon wordt gespeeld met 1 dek. Het doel van het spel is om alle kaarten in echte families oplopend op de sorteerstapels te plaatsen. </para>
<para>De reeksen op de speelstapels dienen aflopend te zijn met rood en zwart om-en-om. U kunt elke kaart met de kaartzijde boven verplaatsen, ongeacht hoeveel kaarten daar bovenop liggen. U kunt dus een harten-vijf op een schoppen-zes leggen als deze bovenop zijn stapel ligt. </para>
<para><indexterm><primary>Grootvaders klok</primary></indexterm> Grootvaders klok (Grandfather's clock) is een eenvoudig patience-spel, en na enige oefening zult u in staat zijn om de meeste delingen op te lossen. Het wordt gespeeld met 1 kaartdek en het doel van het spel is de kaarten als echte families oplopend op de sorteerstapels te leggen. </para>
<para>De sorteerstapels bevinden zich aan de rechterzijde en bestaan uit 12 stapels die de vorm van een klok vormen. De Aas is op één uur, Boer is op elf uur en Vrouw is op 12 uur. </para>
<para>Er zijn acht speelstapels naast de klok. Elke speelstapel bevat 5 kaarten. Op de speelstapels kunt u aflopende reeksen opbouwen zonder rekening te houden met het kaarttype. U kunt slechts 1 kaart per keer verleggen. </para>
<para><indexterm><primary>Koningen</primary></indexterm> Het spel Koningen (Kings) wordt gespeeld met twee kaartdeks. De kaarten worden op een manier gedeeld zodat onder elke speelstapel een Heer zit. De kaarten tussen twee Heren zijn erop gelegd (de eerste kaarten zijn uiteraard geplaatst op de eerste Heer). Op die manier krijgt u stapels met <emphasis>zeer</emphasis> verschillende lengtes. </para>
<para>De reeksen op de speelstapels dienen aflopend te zijn, waarbij zwart en rood elkaar afwisselen. Meerdere kaarten kunnen alleen worden verplaatst als ze onderdeel zijn van een reeks. </para>
<para>In de 8 lege cellen bovenaan het speelveld kunt u tijdelijk losse kaarten leggen. Op een vrij veld kunt u elke kaart of kaartenreeks leggen. </para>
<para><indexterm><primary>Spin</primary></indexterm> Spin (Spider) wordt gespeeld met 2 kaartdeks. De kaarten worden uitgedeeld in 10 speelstapels, 4 met 6 kaarten en 6 met 5 kaarten. Er blijven 50 kaarten over die per tien kunnen worden uitgedeeld, een per speelstapel. </para>
<para>Op de speelstapels kunnen kaarten met een hogere op een andere kaart worden geplaatst. Hierbij hoeft u geen rekening te houden met het kaarttype. Een reeks oplopende kaarten van hetzelfde type kunnen van de ene stapel naar de andere worden geplaatst. </para>
<para>Het doel van Spin is om alle kaarten als echte families aflopend vanaf de Heren overal op de speelstapels te krijgen. Als zo'n familie is opgebouwd op een speelstapel, dan wordt deze naar de linksonder in het venster geplaatst. </para>
<para>De verschillende niveaus bepalen hoeveel kaarttypen worden uitgedeeld. Eenvoudig gebruikt 1 kaarttype, gemiddeld gebruikt twee typen en moeilijk alle 4 kaarttypen. In het eerste niveau is het spel vrij eenvoudig op te lossen en in het vierde niveau is dat vrij lastig. </para>
<para><indexterm><primary>Golf</primary></indexterm> Golf wordt gespeeld met 1 kaartdek. Het doel van het spel is om alle kaarten vanuit de tableau op de sorteerstapel te plaatsen. </para>
<para>De opmaak van Gols is vrij rechtuit. Aan het begin van het spel ziet u de tableau, met daarop 7 rijen met 5 kaarten. Daaronder bevinden zich de talon en de sorteerstapel. </para>
<para>Het spelen van Golf is eenvoudig, doch vereist wel enige strategie om het te winnen. De kaarten aan het begin van elke rij op het tableau kunnen worden gespeeld. De beschikbare kaarten worden gestapeld op de bovenste kaart van de sorteerstapel, in oplopende of aflopende volgorde, ongeacht de kleur. Als er geen zetten meer gedaan kunnen worden kunt u een kaart van de talon nemen. Het spel is afgelopen als alle kaarten in de talon zijn gespeeld en er geen zetten meer mogelijk zijn.</para>
