You can not select more than 25 topics
Topics must start with a letter or number, can include dashes ('-') and can be up to 35 characters long.
65 lines
2.9 KiB
65 lines
2.9 KiB
13 years ago
|
<sect1 id="ai-cpoles">
|
||
|
|
<sect1info>
|
||
|
|
<author
|
||
|
|
><firstname
|
||
|
|
>Jason</firstname
|
||
|
|
> <surname
|
||
|
|
>Harris</surname
|
||
|
|
> </author>
|
||
|
|
</sect1info>
|
||
|
|
<title
|
||
|
|
>Bieguny niebieskie</title>
|
||
|
|
<indexterm
|
||
|
|
><primary
|
||
|
|
>Bieguny niebieskie</primary>
|
||
|
|
<seealso
|
||
|
|
>Współrzędne równikowe</seealso>
|
||
|
|
</indexterm>
|
||
|
|
<para
|
||
|
|
>Niebo wydaje się przesuwać ze wschodu na zachód, pełny obrót zajmuje 24 godziny (<link linkend="ai-sidereal"
|
||
|
|
>czas gwiazdowy</link
|
||
|
|
>). Wynika to z obracania się Ziemi wokół własnej osi. Oś obrotu Ziemi przecina <link linkend="ai-csphere"
|
||
|
|
>sferę niebieską</link
|
||
|
|
> w dwóch punktach. Te punkty to <firstterm
|
||
|
|
>bieguny niebieskie</firstterm
|
||
|
|
>. Pozostają one w tym samym miejscu podczas ruchu obrotowego Ziemi, wydaje się, że wszystkie punkty krążą wokół nich. Bieguny niebieskie są także biegunami <link linkend="equatorial"
|
||
|
|
>układu współrzędnych równikowych</link
|
||
|
|
>, co oznacza, że ich kąt <firstterm
|
||
|
|
>deklinacji</firstterm
|
||
|
|
> to +90 i -90 stopni (odpowiednio dla biegunów niebieskich północnego i południowego). </para
|
||
|
|
><para
|
||
|
|
>Północny biegun niebieski ma prawie te same współrzędne co jasna <firstterm
|
||
|
|
>Gwiazda Polarna</firstterm
|
||
|
|
> (po łacinie Polaris, czyli <quote
|
||
|
|
>Gwiazda północna</quote
|
||
|
|
>). Czyni to tą gwiazdę bardzo użyteczną przy nawigacji, gdyż nie tylko jest zawsze ponad północną linią horyzontu, ale także jej <link linkend="horizontal"
|
||
|
|
>wysokość</link
|
||
|
|
> jest zawsze (prawie) równa <link linkend="ai-geocoords"
|
||
|
|
>szerokości geograficznej</link
|
||
|
|
> obserwatora. Gwiazda Polarna jest widoczna z lokalizacji na półkuli północnej. </para
|
||
|
|
><para
|
||
|
|
>Fakt, że Gwiazda Polarna jest blisko bieguna to czysty zbieg okoliczoności. Uwzględniając <link linkend="ai-precession"
|
||
|
|
>precesję</link
|
||
|
|
>, Gwiazda Polarna jest blisko bieguna tylko przez krótki okres czasu. </para>
|
||
|
|
<tip>
|
||
|
|
<para
|
||
|
|
>Ćwiczenia:</para>
|
||
|
|
<para
|
||
|
|
>Przy użyciu okna <guilabel
|
||
|
|
>Znajdź obiekt</guilabel
|
||
|
|
> (<keycombo action="simul"
|
||
|
|
>&Ctrl;<keycap
|
||
|
|
>F</keycap
|
||
|
|
></keycombo
|
||
|
|
>) znaleźć Gwiazdę Polarną. Jej deklinacja jest równa prawie (ale nie dokładnie) + 90 stopni. Porównać wysokość odczytaną przy zbliżeniu na Gwiazdę Polarną z własną szerokością geograficzną. Ich różnica mieści się zawsze w przedziale jednego stopnia. Nie są dokładnie takie same, gdyż gwiazda tanie jest dokladnie na biegunie. (biegun można obserwować po przełączeniu na współrzędne równikowe i przytrzymaniu klawisza strzałki do góry do momentu, kiedy niebo nie przestanie się przesuwać). </para
|
||
|
|
><para
|
||
|
|
>Przy użyciu pola <guilabel
|
||
|
|
>Krok czasu</guilabel
|
||
|
|
> z paska narzędzi zwiększyć krok czasu na 100 sekund. Można wtedy zobaczyć jak całe niebo obraca się wokół Gwiazdy Polarnej, podczas gdy ona pozostaje prawie w jednym miejscu. </para
|
||
|
|
><para
|
||
|
|
>Zostało powiedziane, że biegun niebieski jest biegunem współrzędnych równikowych. Co jest biegunem horyzontalnego (wysokość/azymut) układu współrzędnych? (<link linkend="ai-zenith"
|
||
|
|
>zenit</link
|
||
|
|
>). </para>
|
||
|
|
</tip>
|
||
|
|
</sect1>
|