<para>Uruchomić program z &konsole; albo kliknąć na &kmenu; i wybrać <guimenuitem>Wykonaj polecenie...</guimenuitem> (oczywiście można wciąż preferować wygodny skrót klawiaturowy, którym jest po prostu <keycombo action="simul">&Alt;<keycap>F2</keycap></keycombo>).</para>
<para>&kmenu-mianownik; działa podobnie jak menu Start w &Windows;, tylko że grupuje programy według tego, co robią. Programy w &kmenu-miejscownik; są podzielone na podmenu kategorii, takie jak <guisubmenu>Multimedia</guisubmenu> czy <guisubmenu>Biuro</guisubmenu>. W menu kategorii znajdują się menu podkategorii, takie jak <guisubmenu>Dźwięk</guisubmenu>, <guisubmenu>Wideo</guisubmenu> czy <guisubmenu>Grafika</guisubmenu>. W menu podkategorii znajdują się ikony uruchamiające programy.</para>
<para>Dla niektórych programów może nie być ikon w &kmenu-miejscownik;. Aby przeszukać Twój twardy dysk w poszukiwaniu programów, kliknij na &kmenu-miejscownik;, wybierz <guimenuitem>Wykonaj polecenie</guimenuitem> i wpisz <userinput><command>kappfinder</command></userinput>. W programie &kappfinder-miejscownik; naciśnij przycisk <guibutton>Szukaj</guibutton>. Rozpocznie się proces wyszukiwania programów na Twoim twardym dysku. Zaznacz opcję przy każdym programie, który ma zostać dodany do &kmenu-dopelniacz; i kliknij <guibutton>Zastosuj</guibutton>, a następnie <guibutton>Zamknij</guibutton>. W &kmenu-miejscownik;, w odpowiednich kategoriach, powinny się pojawić ikony znalezionych programów.</para>
<para>Skróty uruchamiające programy mogą być również umieszczane na pulpicie. Aby stworzyć taki skrót, kliknij <mousebutton>prawym</mousebutton> przyciskiem myszy na pulpicie i wybierz <menuchoice><guimenu>Utwórz nowe</guimenu><guimenuitem>Skrót do programu</guimenuitem></menuchoice>. W okienku właściwości, które się otworzy, podaj w zakładce <guilabel>Ogólne</guilabel> nazwę dla programu. Możesz również zmienić ikonę klikając na ikonie kółka zębatego obok. Następnie kliknij na zakładce <guilabel>Program</guilabel> i podaj krótki opis programu w polu <guilabel>Opis</guilabel>. W polu <guilabel>Polecenie</guilabel> podaj ścieżkę do programu (z uwzględnieniem wielkości znaków) wraz ze wszystkimi potrzebnymi opcjami. Następnie kliknij <guibutton>OK</guibutton> i Twój nowy skrót do programu zostanie utworzony na pulpicie. Teraz możesz kliknąć na tym skrócie na pulpicie i program zostanie uruchomiony.</para>
<para>Aby uruchomić program za pomocą &konsole-dopelniacz;, kliknij na &kmenu-miejscownik; i wybierz <menuchoice><guisubmenu>System</guisubmenu><guisubmenu>Programy terminala</guisubmenu><guimenuitem>Konsola</guimenuitem></menuchoice>. Kiedy &konsole-mianownik; pojawi się na ekranie, po prostu wpisz nazwę programu, który chcesz uruchomić (pamiętając, że <application>bash</application>, interpreter poleceń powłoki, domyślnie używany przez &konsole; jest wrażliwy na wielkość znaków), a następnie wciśnij <keycap>Enter</keycap>. Jeśli nie masz pewności co do nazwy programu, wpisz kilka początkowych liter i naciśnij klawisz 	. Kiedy naciśniesz 	, <application>bash</application> (przez &konsole-biernik;) spróbuje uzupełnić nazwę pliku, który chcesz uruchomić. Jeśli &konsole-mianownik; znajdzie więcej niż jeden pasujący program, na ekranie zostanie pokazana lista pasujących nazw programów. Aby uruchomić program, wpisz nazwę programu z listy i naciśnij <keycap>Enter</keycap>.</para>
<para>Którykolwiek sposób wybierzesz, uruchomienie programu w &kde; jest proste. Od &kmenu-dopelniacz;, do &konsole-dopelniacz;, wszystkie Twoje programy są w zasięgu kilku kliknięć lub naciśnięć klawiszy.</para>
<listitem><para>W podręczniku &kicker-dopelniacz; znajdują się informacje na temat włączania i wyłączania &kmenu-dopelniacz;, dodawania programów do apletu szybkiego uruchamiania, czy też organizacji kategorii programów, znajdujących się w &kmenu-miejscownik;. Do podręcznika możesz się dostać przez &khelpcenter-biernik; lub przy użyciu wtyczki protokołu w &konqueror-miejscownik;, wpisując <userinput>help:/kicker</userinput> w pasku Adresu.</para>
<para>&kde; zapewnia jednolity sposób otwierania i zapisywania plików za pomocą okienka dialogowego plików. W prawie każdym programie &kde; można znaleźć w menu pozycje <menuchoice><guimenu>Plik</guimenu><guimenuitem>Otwórz</guimenuitem> </menuchoice> i <menuchoice><guimenu>Plik</guimenu> <guimenuitem>Zapisz</guimenuitem></menuchoice> (i/lub <guimenuitem>Zapisz jako...</guimenuitem>).</para>
<callout arearefs="pt-first-channel-1"><para>This is called the <interface>Input Line</interface>. To send a message to everyone in the channel, type the message here and press &Enter;.
<para>To okno dialogowe składa się z trzech do pięciu obszarów. Górny obszar zawiera elementy służące do nawigacji i konfiguracji. W obszarze głównym (w środku) wyświetlane są Twoje pliki, w postaci ikon. Jest to nazywane widokiem ikon. Dolny obszar pozwala zmienić nazwę pliku, określić filtrowanie plików i wykonać akcję <guibutton>Zapisz</guibutton> lub <guibutton>Otwórz</guibutton>.</para>
<para>Oprócz tego można dodać dwa bardziej wyrafinowane obszary: <link linkend="quick-access">Panel szybkiej nawigacji</link> i <link linkend="preview-area">Obszar podglądu</link>.</para>
<para>Obok trzech przycisków nawigacyjnych (<guiicon>Do góry</guiicon>, <guiicon>W tył</guiicon> i <guiicon>W przód</guiicon>) i przycisku <guiicon>Nowy katalog</guiicon> znajduje się menu <guiicon>Zakładki</guiicon>. Tutaj można zapamiętać lokalizację katalogu, jeśli chcesz mieć do niego szybki dostęp. Ikona <guiicon>Konfiguracja</guiicon> pozwala uzyskać dostęp do różnych funkcji, takich jak sortowanie plików według nazwy, daty lub rozmiaru, a także pozwala włączyć dwa dodatkowe panele opisane powyżej. Obok tej ikony znajduje się pole, w którym można wpisać nazwę katalogu, a dalej po prawej lista pozwalająca wybrać pożądane kodowanie.</para>
<para>Pośrodku okienka znajduje się widok ikon. Najczęściej używane funkcje można wykonać za pomocą menu kontekstowego, które można otworzyć, klikając <mousebutton>prawym</mousebutton> przyciskiem myszy na ikonach plików lub na tle obszaru.</para>
<para>Na dole okienka dialogowego znajduje się pole zawierające nazwę pliku i być może najpotężniejsze narzędzie: pole filtrowania. Za jego pomocą można sprawić, że w widoku ikon będą widoczne tylko ikony pasujące do zadanych przez Ciebie kryteriów. Spróbuj wyświetlić tylko pliki, które zawierają w nazwie <quote>drzewo</quote> wpisując w polu filtrowania <userinput>*drzewo*</userinput>.</para>
<para>Panel szybkiej nawigacji (można go włączyć klawiszem <keycap>F9</keycap> lub wybierając odpowiednie polecenie z menu rozwijanego po kliknięciu ikony Konfiguracja na górze okienka) pozwala uzyskać szybki dostęp do najczęściej używanych lokalizacji na Twoim komputerze, a nawet w Internecie. Standardowo zdefiniowane są typowe lokalizacje, takie jak Twój katalog domowy, ale można je zmieniać i dodawać własne. Spróbuj kliknąć prawym przyciskiem myszy na którejkolwiek ikonie, aby ją zmienić, lub na wolnym miejscu, aby dodać nową pozycję. Pokazane zostanie menu kontekstowe. Można w nim wybrać rozmiar ikon i dodać lub zmienić element, ewentualnie zmienić jego nazwę. Jeśli wybierzesz <guimenuitem>Dodaj pozycję</guimenuitem>, pojawi się okienko zawierające wszystkie niezbędne informacje. Wpisz opis, podaj lokalizację (lub wybierz ją za pomocą okienka dialogowego otwieranego po kliknięciu na ikonie katalogu) i wybierz ikonę z wielu ikon dostępnych po kliknięciu na standardowo ustawioną ikonę (zazwyczaj zwykła ikona katalogu).</para>
<para>Obszar podglądu (można go włączyć klawiszem <keycap>F11</keycap> lub wybierając odpowiednie polecenie z menu rozwijanego po kliknięciu ikony Konfiguracja na górze okienka) pozwala podejrzeć zawartość prawie każdego pliku w Twoim systemie. Obrazki są pokazywane jako miniaturki. Zwykle można podejrzeć zawartość plików dźwiękowych (takich jak pliki MP3, Ogg lub WAV), tekstowych (między innymi PDF, &HTML; i zwykłe pliki tekstowe), a nawet plików wideo (MPG, AVI, itd.).</para>
<note><para>Należy zwrócić uwagę, że podejrzenie zawartości dużych plików może zająć dużo czasu (np. przeskalowanie dużych obrazków). Można wyłączyć automatyczne generowanie podglądu wyłączając opcję <guilabel>Automatyczny podgląd</guilabel> poniżej podglądu. Nadal można podglądać pojedyncze pliki klikając przycisk <guibutton>Podgląd</guibutton>. Można również wyłączyć generowanie podglądu dla plików powyżej pewnego rozmiaru. Idź do &kcontrolcenter-dopelniacz;, wybierz <menuchoice><guilabel>Składniki KDE</guilabel><guilabel>Menedżer plików</guilabel></menuchoice>, następnie przejdź do zakładki <guilabel>Podglądy i metadane</guilabel> i zmień wartość <guilabel>Maksymalna wielkość pliku</guilabel>.</para></note>
<para>Programy &kde; są stworzone w ten sposób, by były jak najbardziej użyteczne od pierwszego uruchomienia, ale zawierają również dużo opcji, których możesz użyć, żeby dostosować &kde; do swoich upodobań. Oprócz ustawień odnoszących się do całego &kde; (patrz <xref linkend="control-center"/>), każdy program zawiera szereg opcji konfiguracyjnych, do których można się dostać wybierając z menu <menuchoice><guimenu>Ustawienia</guimenu><guimenuitem>Konfiguracja <replaceable>Programu</replaceable></guimenuitem> </menuchoice>. Jest to położenie wspólne dla wszystkich programów &kde;, co pozwala w łatwy sposób znaleźć okienko konfiguracji w każdym programie.</para>
<para>Po lewej stronie okienka konfiguracji znajduje się lista sekcji. Kliknięcie na jednej z sekcji pokazuje stronę konfiguracji dla tej sekcji w prawej części okienka. Możesz w niej zmienić poszczególne ustawienia zgodnie ze swoimi upodobaniami.</para>
<para>Kiedy zakończysz wprowadzanie zmian, możesz kliknąć na przycisku <guibutton>OK</guibutton>, aby zapisać zmiany i zamknąć okienko konfiguracji. Jeśli chcesz zobaczyć efekt zmian, ale nie chcesz zamykać jeszcze okienka konfiguracji, kliknij na przycisku <guibutton>Zastosuj</guibutton>. Jest to bardzo pożyteczne, jeśli nie masz pewności jakie zmiany zostały wprowadzone - możesz je łatwo wycofać, ponieważ okienko konfiguracji jest wciąż otwarte.</para>
<para>Jeśli zdecydujesz, że nie chcesz zachować zmian, które zostały wprowadzone, po prostu kliknij przycisk <guibutton>Anuluj</guibutton>, aby zamknąć okienko bez zapisywania zmian.</para>
<para>Większość programów &kde; posiada zdefiniowane skróty klawiszowe dla głównych działań w programie. Jeśli stwierdzisz, że nie odpowiadają Ci domyślne skróty lub jeśli kolidują ze skrótami klawiszowymi innego programu (być może nie będącego częścią &kde;), możesz je zmienić wybierając z menu <menuchoice><guimenu>Ustawienia</guimenu><guimenuitem>Konfiguracja skrótów...</guimenuitem> </menuchoice>. Powoduje to otworzenie okienka dialogowego <guilabel>Konfiguracji skrótów</guilabel> dla programów. Aby pokazać przykład użycia tego okienka dialogowego, dodajmy skrót dla działania <guimenuitem>Wyślij adres odnośnika...</guimenuitem> w &konqueror-miejscownik;, tak by można było wysłać adresy interesujących stron do przyjaciół naciskając jeden klawisz (lub dwa): </para>
<step><para>Kliknij na pozycji <guilabel>Wyślij adres odnośnika...</guilabel> w głównym polu listy (jest blisko końca, w sekcji <guilabel>Konqueror</guilabel>).</para>
<step><para>W sekcji <guilabel>Skrót dla wybranej akcji</guilabel>, wybierz <guilabel>Własny</guilabel>, ponieważ chcemy przypisać temu działaniu wybrany przez nas skrót klawiszowy.</para>
<step><para>Pojawi się małe okienko wprowadzenia skrótu. Po prostu naciśnij <keycombo action="simul">&Ctrl;<keycap>E</keycap> </keycombo> (lub inną kombinację klawiszy, która Ci odpowiada), i okienko dialogowe zniknie. Ikona <quote>klawisza</quote> w okienku <guilabel>Konfiguracja skrótu</guilabel> pokazuje teraz nowy skrót klawiszowy.</para>
<step><para>Jeśli pomyliła Ci się kombinacja klawiszy albo po prostu chcesz ją zmienić, kliknij na ikonie klawisza pokazującej bieżący skrót. Ponownie pojawi się okienko wprowadzenia skrótu i możesz nacisnąć kombinację klawiszy, która Ci odpowiada.</para>
<para>Kilka informacji o okienku dialogowym <menuchoice><guimenu>Ustawienia</guimenu><guimenuitem>Konfiguracja powiadomień...</guimenuitem> </menuchoice>.</para>
<para>Prawie każdy program w &kde; posiada jeden lub więcej pasków narzędzi na górze okna programu, pod menu. Pasek narzędzi zawiera przyciski narzędzi (z ikonami), które przedstawiają najczęściej używane działania i ustawienia konfiguracji. Na przykład okno &kmail-dopelniacz; zawiera pasek narzędzi z działaniami <guiicon>Nowa wiadomość</guiicon>, <guiicon>Sprawdź pocztę na koncie</guiicon> i innymi. Każdą z tych rzeczy wykonujesz często, dlatego posiadają ikony w pasku narzędzi, oprócz wpisów w menu (<guiicon>Nowa wiadomość</guiicon> znajduje się w menu <menuchoice><guimenu>Wiadomość</guimenu><guimenuitem>Nowa wiadomość</guimenuitem></menuchoice>, zaś <guiicon>Sprawdź pocztę na koncie</guiicon> w menu <menuchoice><guimenu>Plik</guimenu><guimenuitem>Sprawdź pocztę</guimenuitem></menuchoice>).</para>
<para>Niemniej, nie wszyscy wykonują najczęściej te same działania, na przykład ja nigdy nie używam przycisku <guiicon>Nowa wiadomość</guiicon> z paska narzędziowego, używam skrótu klawiszowego <keycombo action="simul">&Ctrl;<keycap>N</keycap></keycombo>. Aby uniknąć przeładowania ekranu rzeczami, których nie używasz, możesz zmienić zawartość każdego paska narzędzi. Ponadto, możesz zwykle zmienić, które paski są wyświetlane, oraz w jaki sposób.</para>
<para>Najłatwiejszą rzeczą do zmiany w paskach narzędzi programu jest to, czy są w ogóle wyświetlane. W większości programów można znaleźć menu <menuchoice><guimenu>Ustawienia</guimenu><guisubmenu>Paski narzędzi</guisubmenu> </menuchoice>, w którym można wskazać, które paski mają być wyświetlane, a które nie. &konqueror-mianownik; ma cztery paski narzędzi, <interface>Główny</interface>, <interface>Dodatkowy</interface>, <interface>Pasek adresu</interface> i <interface>Pasek zakładek</interface>. Może być wygodne wyłączenie paska <interface>Zakładek</interface>, aby oszczędzić miejsce na ekranie. Żeby to zrobić, kliknij na menu <guimenu>Ustawienia</guimenu>, wybierz <guisubmenu>Paski narzędzi</guisubmenu>, i następnie odznacz pozycję <guimenuitem>Pasek zakładek</guimenuitem>, klikając na pozycji w menu.</para>
<para>Jeśli nie ma menu <guimenu>Ustawienia</guimenu>, możesz również kliknąć <mousebutton>prawym</mousebutton> przyciskiem myszy na pasku narzędzi i wybrać podmenu <guisubmenu>Paski narzędzi</guisubmenu> z menu kontekstowego, które się pojawi.</para>
<para>To samo menu kontekstowe <guimenu>Pasek narzędzi</guimenu>, otwierane przez kliknięcie <mousebutton>prawym</mousebutton> przyciskiem myszy na pasku narzędzi, pozwala zmienić inne właściwości paska narzędzi:</para>
<para>Położenie paska, tak że zamiast pojawiać się na górze okna, pod menu, może się pojawić po lewej stronie, po prawej stronie lub na dole okna.</para>
<para>Sposób wyświetlania, tak że pasek jest ściśnięty do postaci płaskiego uchwytu, który możesz rozwinąć z powrotem klikając na nim. Jest to trochę odmienne od ukrycia paska zupełnie, ponieważ można go łatwo z powrotem pokazać.</para>
<title>Dostosowywanie ikon na pasku narzędzi</title>
<para>Pasek narzędzi jest przeznaczony dla działań, które wykonujesz często, więc co zrobić, jeśli jest tam jakaś bezużyteczna ikona, np. <guiicon>Wytnij</guiicon>? Lub jeśli właśnie chcesz mieć przycisk <guiicon>Wytnij</guiicon> na pasku narzędzi, ale program nie ma go standardowo? Tutaj przydaje się okienko dostosowywania pasków narzędzi — daje Ci całkowitą kontrolę nad zawartością wszystkich pasków narzędzi.</para>
<para>Wybierz z menu programu <menuchoice><guimenu>Ustawienia</guimenu><guimenuitem>Konfiguracja pasków narzędzi</guimenuitem></menuchoice> lub <guimenuitem>Konfiguracja pasków narzędzi</guimenuitem> z menu kontekstowego paska narzędzi. Spowoduje to otworzenie okienka dostosowywania pasków narzędzi, które składa się z listy rozwijanej, służącej do wybrania <emphasis>który</emphasis> pasek chcesz zmieniać, oraz dwóch list ikon — jednej z dostępnymi działaniami, drugiej z działaniami, które znajdują się na pasku.</para>
<para>Często dostępnych jest o wiele więcej działań (na przykład <guiicon>uaktywnij kartę #12</guiicon>) niż można by chcieć mieć na pasku, a niektóre pewnie nawet nie były Ci znane. Przejrzenie ich może być pouczające. Ikony działań można przeciągać z jednej listy na drugą, można zmieniać porządek działań na pasku lub zmienić ikonę dla wybranego działania. Działania, które chcesz mieć na pasku przeciągnij z listy dostępnych działań na listę działań na pasku, a działania, które chcesz usunąć, w przeciwną stronę. Kiedy klikniesz na przycisku <guibutton>OK</guibutton>, pasek narzędzi zostanie natychmiast uaktualniony, zgodnie z Twoimi zmianami.</para>
<para>Jest kilka specjalnych elementów, które można umieścić na liście działań bieżącego paska narzędzi:</para>
<para><guilabel><Połącz></guilabel> to specjalny element, który pozwala wtyczkom i innym wczytywanym komponentom programu wstawić swoje działania do paska narzędzi. Ogólnie rzecz biorąc, nie należy usuwać tego elementu, ponieważ nie można go odzyskać.</para>
<para><guilabel>Lista akcji:</guilabel> — te elementy występują w różnych odmianach (np. w &konqueror-miejscownik; jest viewmode_toolbar), reprezentują one również listy działań, które mogą być wstawione przez wtyczki.</para>
<para>Kiedy klikniesz na działaniu na liście aktualnych działań, w okienku pojawi się jego opis. W opisie będzie zawarte ostrzeżenie, jeśli nie należy usuwać tej ikony.</para>
<para>Jeśli nie lubisz przeciągać ikon, pośrodku okienka znajdują się cztery przyciski, które pozwalają przenosić wybrane działanie z jednej listy na drugą, a także przesuwać je w ramach listy. Musi istnieć sposób odtworzenia domyślnych pasków narzędzi programu, aby można było odzyskać przypadkowo usunięte ważne działania, takie jak <guilabel><Połącz></guilabel>, ale niestety, nie jest mi znany.</para>
