<para>Każdy program działający w &kde; posiada swoje okno. Niektóre programy mogą mieć więcej niż jedno okno. Można operować tymi oknami na wiele sposobów, tak by dostosować środowisko do Twoich upodobań. Oto zwykłe okno: <screenshot> <mediaobject>
<para>Jeśli chcesz używać okna, musi ono być aktywne. Okno automatycznie staje się aktywne, gdy je otworzysz, tak że uruchomiony program jest od razu gotowy do użytku. Tylko jedno okno naraz może być aktywne. Aktywne okno to takie, w którym możesz wpisywać tekst. Odróżnia się od innych okien, ponieważ ma inny kolor paska tytułowego. (W domyślnym motywie &kde;, aktywne okno ma <replaceable>jasnoniebieski</replaceable> pasek tytułowy, a nieaktywne okna mają <replaceable>szare</replaceable> paski tytułowe)</para>
<indexterm><primary>Przywoływanie okien na wierzch</primary></indexterm> Kiedy chcesz pracować w innym oknie, musisz je uaktywnić. Można to uczynić na dwa sposoby: <itemizedlist>
<para>Kliknij lewym przyciskiem myszy na oknie, które chcesz uaktywnić. Okno stanie się aktywne i zostanie przywołane na wierzch innych okien, jeśli zostało zasłonięte.</para>
action="simul">&Alt;	</keycombo></primary></indexterm> Naciśnij przycisk &Alt; a następnie 	 (nie puszczaj przycisku &Alt;). Pojawi się okienko z listą dostępnych okien, z których jedno jest podświetlone. Możesz wybrać inne okno naciskając 	, aby poruszać się po liście, cały czas trzymając wciśnięty klawisz &Alt;. Kiedy puścisz klawisz &Alt;, podświetlone okno zostanie uaktywnione.</para>
<para>Pierwszym sposobem organizowania okien na Twoim pulpicie jest ich przenoszenie. Możesz przemieszczać okna tak, by zasłaniały inne okna albo tak, by widać było całe okna. Są trzy sposoby przenoszenia okien: <itemizedlist>
<para>Kliknij i przytrzymaj lewym przyciskiem myszy na pasku tytułowym okna. Przesuń kursor myszy i okno podąży za nim. Kiedy puścisz przycisk myszy, okno pozostanie w miejscu, gdzie je upuszczono.</para>
<para>Otwórz menu okna za pomocą przycisku znajdującego się najbardziej na lewo na pasku tytułowym okna i wybierz <guimenuitem>Przenieś</guimenuitem>. Kursor myszy przemieści się na środek bieżącego okna i poruszając kursorem myszy możesz poruszać oknem. Kiedy przeniesiesz okno do pożądanego miejsca, kliknij lewym przyciskiem myszy, aby je tam upuścić.</para>
<para>Przytrzymaj &Alt; i lewy przycisk myszy, kiedy kursor myszy znajduje się nad oknem, które chcesz przenieść. Kursor myszy zmieni się w kompas i poruszając kursorem myszy można przesuwać okno. Aby upuścić okno, po prostu puść przycisk myszy. Ta metoda przydaje się zwłaszcza, gdy pasek tytułowy okna znajduje się poza ekranem i nie można użyć pozostałych sposobów.</para>
<para>Można uczynić okno większym lub mniejszym, szerszym lub wyższym za pomocą jednego z dwóch sposobów. Wybierz ten, który jest dla Ciebie wygodniejszy: <itemizedlist>
<para>Przesuń kursor myszy na obramowanie okna (jest jasnoniebieskie w zrzucie ekranu powyżej). Kursor myszy zmieni się w strzałkę z dwoma ostrzami. Naciśnij lewy przycisk myszy i pociągnij, a krawędź okna podąży za kursorem, powiększając lub zmniejszając okno. Klikając na obramowaniu na górze lub dole okna, możesz zmienić wysokość okna. Klikając na obramowaniu po prawej lub lewej stronie okna, możesz zmienić szerokość. Aby zmienić obie te rzeczy naraz, przesuń kursor myszy na narożnik okna. Kiedy kursor przybierze kształt ukośnej strzałki, naciśnij przycisk myszy i pociągnij.</para>
<para>Użyj skrajnego przycisku z lewej strony paska tytułowego okna, aby wyświetlić menu okna. Wybierz z niego pozycję <guimenuitem>Zmień rozmiar</guimenuitem>, a wtedy kursor myszy przybierze kształt strzałki z dwoma ostrzami. Przesuń kursor myszy, aby zmienić rozmiar okna, a gdy skończysz, kliknij lewym przyciskiem myszy, żeby puścić okno.</para>
<para>Jeśli obramowanie okna ani przycisk menu okna nie są widoczne, możesz użyć przycisku &Alt; i prawego przycisku myszy: przytrzymaj wciśnięty klawisz &Alt; i przeciągnij mysz trzymając wciśnięty prawy przycisk. Okno zmieni w ten sposób rozmiar. Kiedy chcesz skończyć zmianę rozmiaru, kliknij prawym przyciskiem myszy. </para>
<para>Jeśli chcesz uczynić okno tak dużym, jak to tylko możliwe, tak by zajmowało cały ekran, użyj przycisku <guibutton>Maksymalizuj<indexterm><primary>Maksymalizacja okien</primary></indexterm></guibutton>, który jest drugim przyciskiem od prawej na pasku tytułowym okna. Kliknięcie lewym przyciskiem myszy spowoduje powiększenie okna w obu kierunkach, podczas gdy kliknięcie środkowym przyciskiem myszy <indexterm><primary>Maksymalizacja okien</primary><secondary>Pionowo</secondary></indexterm> lub prawym przyciskiem myszy <indexterm><primary>Maksymalizacja okien</primary><secondary>Poziomo</secondary></indexterm> spowoduje rozszerzenie okna odpowiednio w pionie lub poziomie.</para>
<indexterm><primary>Minimalizacja</primary></indexterm> Kiedy chcesz, żeby program był uruchomiony, ale żeby nie zajmował miejsca na ekranie, możesz zminimalizować lub zwinąć jego okno. Aby zminimalizować okno, kliknij przycisk <guibutton>Minimalizuj</guibutton>, czyli trzeci od prawej na pasku tytułowym okna. Okno nie będzie wyświetlane, ale program będzie nadal działał i będzie pokazany jego przycisk w pasku zadań na panelu. Aby ponownie pokazać okno, kliknij na przycisku programu w pasku zadań panelu. Możesz również przywołać okno za pomocą <keycombo action="simul">&Alt;	</keycombo><indexterm><primary><keycombo action="simul">&Alt;	</keycombo></primary></indexterm>: patrz <xref linkend="switching-between-windows"/>.</para>
<indexterm><primary>Zwinięcie okna</primary></indexterm> Zwinięcie okna jest podobne do minimalizacji, ale w tym wypadku pokazywany jest tylko pasek tytułowy okna. Aby zwinąć okno, kliknij dwukrotnie na pasku tytułowym okna. Żeby rozwinąć okno, po prostu ponownie kliknij dwukrotnie na pasku tytułowym okna.</para>
<para>Czasami masz wiele otwartych okien i porozrzucanych dookoła. Jeśli wybierzesz kaskadowe rozmieszczenie okien, &kde; automatycznie ułoży je kolejno od lewego górnego rogu ekranu. Aby użyć tej opcji, kliknij środkowym przyciskiem myszy na pulpicie i wybierz <guimenuitem>Okna kaskadowo</guimenuitem>.</para>
<para>Jeśli wybierzesz porozrzucanie otwartych okien, &kde; spróbuje użyć jak największego obszaru pulpitu tak, by pokazać jak największą część każdego okna. Na przykład, jeśli masz otwarte cztery okna i rozkażesz porozrzucać okna, każde zostanie umieszczone w jednym rogu pulpitu, niezależnie od tego, gdzie były pierwotnie. Aby użyć tej opcji, kliknij środkowym przyciskiem myszy na pulpicie i wybierz <guimenuitem>Okna porozrzucane</guimenuitem>.</para>
<para>Kiedy zakończysz korzystanie z programu, będziesz chciał wyłączyć program i zamknąć jego okno. Znowu, masz kilka możliwości, jak to zrobić: <itemizedlist>
<para>Kliknij na przycisku znajdującym się najbardziej z prawej strony na pasku tytułowym okna. Jeśli w tym programie zmieniony został jakiś dokument, pojawi się pytanie czy <guibutton>Zapisać</guibutton> zmiany, <guibutton>Porzucić</guibutton> je, czy <guibutton>Anulować</guibutton> zamknięcie programu.</para>
<para>Wybierz z menu <menuchoice><guimenu>Plik</guimenu><guimenuitem>Zakończ</guimenuitem> </menuchoice>. Analogicznie, może pojawić się pytanie o <guibutton>Zapisanie</guibutton>, <guibutton>Porzucenie</guibutton>, lub <guibutton>Anulowanie</guibutton>.</para>
<para>Kliknij prawym przyciskiem myszy na odpowiednim oknie w &kicker-miejscownik;, panelu &kde;, i wybierz <guimenuitem>Zamknij</guimenuitem>. Pojawi się pytanie o zamknięcie okna, z możliwością zapisania zmienionych dokumentów.</para>
<para>Naciśnij <keycombo action="simul">&Alt;<keycap>F4</keycap></keycombo><indexterm><primary><keycombo action="simul">&Alt;<keycap>F4</keycap> </keycombo></primary></indexterm> . Również tutaj może się pojawić okienko dialogowe potwierdzenia, jeśli zmieniony został jakiś dokument.</para>
<para>Najprostszym sposobem użycia zaawansowanych funkcji zarządzania oknami w &kde; jest użycie programu <application>kstart</application>, który jest dołączany do &kde; od wersji 2.1. <application>kstart</application> pozwala określić jak program współpracuje z menedżerem okien. Jest używany zwykle do określenia specjalnego zachowania często używanych programów, ale może być również przydatny do zintegrowania programów spoza &kde; ze środowiskiem &kde;.</para>
<para>Użycie programu <application>kstart</application> jest proste: po prostu umieść polecenie <userinput><command>kstart</command></userinput> z odpowiednimi opcjami przed swoim poleceniem. Na początek popatrzmy, jak możemy użyć <application>kstart</application> do zmiany zachowania okna &kcalc-dopelniacz;. Użyjemy następującego polecenia: <screen><prompt>%</prompt> <userinput><command>kstart</command> <option>--ontop</option> <option>--alldesktops</option> <option>kcalc</option></userinput></screen>
<para>Efektem działania tego polecenia będzie to, że okno &kcalc-dopelniacz; będzie się znajdowało zawsze ponad innymi oknami i że będzie widoczne na wszystkich wirtualnych pulpitach. Mniej znanym faktem jest, że to polecenie będzie działało w każdym środowisku zgodnym z NET, nie tylko w &kde;.</para>
<para>Do programów uruchamianych za pomocą <application>kstart</application> można przekazywać normalnie argumenty, na przykład: <screen><prompt>%</prompt> <userinput><command>kstart</command>
<para>To polecenie wyświetla za pomocą programu <application>xmessage</application> napis <computeroutput>Witaj</computeroutput> i sprawia, że okno pokaże się na pierwszym wirtualnym pulpicie i że nie będzie pokazywane w pasku zadań. Jak widać <application>kstart</application> radzi sobie również z programami, które zostały napisane za pomocą biblioteki Xt, a nie jako program dla &kde;. Mamy nadzieję, że to ilustruje, w jaki sposób można zintegrować programy spoza &kde; ze środowiskiem &kde;.</para>
<para>Chociaż możesz używać &kstart; do zmiany poszczególnych właściwości okien, &kde; pozwala je zmienić, jak również inne podobne ustawienia, bezpośrednio za pomocą okna programu. Po prostu kliknij prawym przyciskiem myszy na pasku tytułowym okna (lub naciśnij kombinację klawiszy <keycombo action="simul">&Alt;<keycap>F3</keycap></keycombo> gdy okno jest wybrane), a następnie wybierz <menuchoice><guisubmenu>Zaawansowane</guisubmenu><guimenuitem>Dodatkowe ustawienia okna...</guimenuitem></menuchoice>. Jak widać, za pomocą tej opcji masz dostęp do różnorakich ustawień, od rozmiaru początkowego po ustalenie czy ma mieć obramowanie, czy nie.</para>
<para>Teraz, gdy już wiemy, jak zmienić zachowanie okna, przyjrzyjmy się innemu elementowi pulpitu: tacce systemowej. Tacka systemowa, to obszar, w którym program może wyświetlić małą ikonkę. Jest to używane do pokazywania informacji o stanie lub do szybkiego dostępu do poleceń. Program, który pokazuje ikonę w tacce systemowej zazwyczaj nie pokazuje się w pasku zadań po zminimalizowaniu - ikona w tacce zastępuje przycisk w pasku zadań. Zwykle ikony w tacce systemowej są tworzone przez program, ale, podobnie jak z zachowaniem okien, &kde; zawiera narzędzie, które pozwala to zmienić: <application>ksystraycmd</application>.</para>
<para>Na początek, sprawimy że standardowy program &kcalc-mianownik; uzyska ikonę w tacce systemowej. Można to sprawić jednym prostym poleceniem: <screen><prompt>%</prompt> <userinput><command>ksystraycmd</command> <option>--title</option> 'kcalc' kcalc</userinput></screen>
<para>Ikona pokazywana w tacce to ikona określona przez uruchomiony program i jeśli program ją zmieni, zostanie również zmieniona w tacce. Tytuł okna jest pokazywany w dymku po przytrzymaniu myszy nad ikoną. Program <application>ksystraycmd</application> zachowuje się zgodnie ze standardami &kde;, więc okno uruchomionego za jego pomocą programu może być pokazywane i ukrywane za pomocą kliknięcia na ikonie programu, dostępne jest również standardowe menu kontekstowe. </para>
<para>Aby zilustrować inne funkcje programu <application>ksystraycmd</application>, użyjemy bardziej skomplikowanego przykładu: okna &konsole-dopelniacz; śledzącego zmiany w pliku <filename>.xsession-errors</filename> (jest to plik dziennika zapisujący to, co się dzieje na Twoim pulpicie). Na początek, popatrzmy jak możemy go oglądać: <screen><prompt>%</prompt> <userinput><command>konsole</command> <option>--icon</option>
<para>Argumenty <option>--caption</option> i <option>--icon</option> to standardowe opcje dla programów &kde;. Możesz uzyskać pełną listę tych globalnych opcji uruchamiając program z parametrami <option>--help-kde</option> i <option>--help-qt</option>. W tym przykładzie, daliśmy oknu &konsole-dopelniacz; tytuł 'Dziennik X' i ikonę <quote>log</quote>. Jak wspomnieliśmy powyżej, możesz użyć tych opcji dla każdego programu &kde;, <application>ksystraycmd</application> bierze je również pod uwagę przy tworzeniu ikony w tacce. Opcja <option>-e</option> jest specyficzna dla &konsole-dopelniacz; i mówi, że należy uruchomić polecenie <command>less</command>. Pomimo tego skomplikowania, możemy łatwo umieścić ten program w tacce systemowej za pomocą <application>ksystraycmd</application>: <screen><prompt>%</prompt> <userinput><command>ksystraycmd</command>
<para>Oprócz tego, że jest to najbardziej skomplikowany do tej pory przykład, demonstruje on również użycie opcji <option>--hidden</option>, która uruchamia program widoczny tylko jako ikona w tacce systemowej. W tym przykładzie osiągneliśmy nasz cel szybkiego dostępu do pliku dziennika, ale możemy zrobić pewne rzeczy efektywniej, jeśli uruchamiamy program konsoli tylko gdy jest widoczny. Użyjemy do tego polecenia <screen><prompt>%</prompt> <userinput><command>ksystraycmd</command> <option>--startonshow</option> \
<para>Dodanie opcji <option>--startonshow</option> sprawia, że <application>ksystraycmd</application> utworzy tylko ikonę dla polecenia, natomiast samo polecenie zostanie uruchomione dopiero, gdy użytkownik kliknie na ikonie. Użyliśmy też opcji <option>--quitonhide</option>, która powoduje, że <application>ksystraycmd</application> zakończy program, gdy okno zostanie schowane.Użycie obu tych opcji naraz sprawia, że nasza ikona &konsole-dopelniacz; nie marnuje zasobów, kiedy jej nie używamy. Tworzenie i zamykanie okna polecenia w ten sposób uniemożliwia obsługę ikony i tytułu okna polecenia przez <application>ksystraycmd</application> w standardowy sposób, dlatego musieliśmy podać bezpośrednio początkową ikonę i tytuł.</para>
<para>We wszystkich poprzednich przykładach polegaliśmy na tym, że programy <application>kstart</application> i <application>ksystraycmd</application> rozpoznają, do którego okna chcemy zastosować zmiany i, chyba że podamy inaczej, zakładają one, że jest to pierwsze okno, które się pojawi. Zwykle to podejście się sprawdza, ponieważ w tym samym momencie uruchamiamy program, ale może zawieść w momencie, jeśli pojawia się wiele okien naraz (tak jak na przykład przy zalogowaniu). Aby uczynić nasze polecenia odporniejszymi, możemy użyć opcji <option>--window</option>. Określa ona tytuł okna, które ma zostać zmienione. Poniższy przykład wykorzystuje opcję <option>--window</option>, aby zapewnić, że określone okno &konsole-dopelniacz; jest zmienione: <screen><prompt>%</prompt> <userinput><command>kstart</command> <option>--iconify</option> <option>--window</option> 'kstart_me' konsole
<para>Użyliśmy tutaj techniki podawania tytułu okna zarówno dla programu <application>kstart</application>, jak i uruchamianego programu. Jest to, generalnie, najlepszy sposób używania programów <application>kstart</application> i <application>ksystraycmd</application>. Opcja <option>--window</option> jest obsługiwana zarówno przez <application>kstart</application>, jak i <application>ksystraycmd</application>, i może zawierać wyrażenie regularne (np. <quote>okno[0-9]</quote>), jak również określony tytuł. (Wyrażenia regularne to potężny system dopasowywania napisów do wzorców, używany w różnych miejscach &kde;.) </para>
<para>Czasem jeden ekran nie wystarcza do pomieszczenia wszystkich programów. Jeśli używasz wielu programów naraz i gubisz się w nadmiarze okien, rozwiązaniem są wirtualne pulpity. Domyślnie w &kde; są dostępne cztery pulpity, każdy jest jak oddzielny ekran: możesz otwierać okna, przesuwać je, a nawet umieszczać ikony i ustawiać tło na każdym pulpicie oddzielnie. Jeśli znany ci jest pomysł wirtualnych terminali, nie będziesz mieć problemu z wirtualnymi pulpitami w &kde;.</para>
<para>Aby przejść do innego wirtualnego pulpitu, możesz użyć klawiszy <keycombo action="simul">&Ctrl;	 </keycombo> w taki sam sposób, w jaki używa się klawiszy <keycombo action="simul">&Alt;	 </keycombo> do przełączania między oknami (patrz <xref linkend="switching-between-windows"/>): przytrzymaj klawisz &Ctrl;, a następnie wciśnij klawisz 	. Pojawi się małe okienko pokazujące wirtualne pulpity, z których jeden jest podświetlony. Kiedy puścisz klawisz &Ctrl;, &kde; przełączy się na podświetlony wirtualny pulpit. Aby wybrać inny pulpit, naciskaj klawisz 	, trzymając cały czas klawisz &Ctrl;. Podświetlenie przesuwa się pomiędzy dostępnymi pulpitami. Kiedy podświetli się odpowiedni pulpit, puść klawisz &Ctrl;.</para>
<para>Możesz przenosić okna między wirtualnymi pulpitami za pomocą menu <guisubmenu>Na pulpit</guisubmenu> w menu okna: po prostu wskaż, na który pulpit chcesz przenieść okno. Możesz również sprawić, że okno będzie widoczne na wszystkich pulpitach wybierając opcję <guimenuitem>Wszystkie pulpity</guimenuitem><indexterm><primary>Przyklejone okna</primary></indexterm>.</para>
