You can not select more than 25 topics
Topics must start with a letter or number, can include dashes ('-') and can be up to 35 characters long.
21 lines
3.9 KiB
21 lines
3.9 KiB
<sect1 id="ai-sidereal">
|
|
<sect1info>
|
|
<author><firstname>Jason</firstname> <surname>Harris</surname> </author>
|
|
</sect1info>
|
|
<title>Czas gwiazdowy</title>
|
|
<indexterm><primary>Czas gwiazdowy</primary>
|
|
<seealso>Kąt godzinny</seealso>
|
|
</indexterm>
|
|
<para><firstterm>Czas gwiazdowy</firstterm> jest to czas ciągle wykorzystywany na w astronomii. Czas jaki wykorzystujemy w codziennym życiu to czas słoneczny. Podstawą czasu słonecznego jest <firstterm>doba</firstterm>: czas w jakim Słońce przemierza niebo w trakcie obrotu Ziemi. Mniejsze jednostki czasu słonecznego wynikają z podziału doby: </para><para>
|
|
<itemizedlist>
|
|
<listitem><para>1/24 doby = 1 godzina</para></listitem>
|
|
<listitem><para>1/60 godziny = 1 minuta</para></listitem>
|
|
<listitem><para>1/60 minuty = 1 sekunda</para></listitem>
|
|
</itemizedlist>
|
|
</para><para>Jednakże, z czasem słonecznym jest problem. Ziemia nie obraca się wokół własnej osi w ciągu jednej doby słonecznej. Znajduje się na orbicie wokoło Słońca i w trakcie doby przesuwa się o jeden stopień na tej orbicie (360 stopni/365,25 dni na pełną orbitę = około jeden stopień na dzień). Tak więc w 24 godziny kierunek do Słońca zmienia się o około 1 stopień. Dlatego Ziemia musi się obrócić o 361 stopni, aby sprawić wrażenie, że przebyła 360 stopni wkoło nieba. </para><para>W astronomii koncentrujemy się nad tym, jak długo zajmuje Ziemi obrót w odniesieniu do gwiazd <quote>stałych</quote>, nie Słońca. Chcielibyśmy więc mieć skalę czasu, która nie zajmuje się komplikacjami związanymi z obrotem Ziemi wokół Słońca, a zajmuje się tylko tym, ile zajmuje Ziemi obrót o 360 stopni względem gwiazd. Taki okres obrotu nazywany jest <firstterm>dniem gwiazdowym</firstterm>. Jest on średnio 4 minuty krótszy niż dzień słoneczny. Zamiast definiować czas trwania dnia gwiezdnego na 23 godziny i 56 minut, definiujemy godzinę, minutę i sekundę jako takie same część dnia, jak dzieje się to w przypadku czasu słonecznego. I w ten sposób sekunda słoneczna = 1,00278 sekundy gwiazdowej. </para><para>Czas gwiazdowy jest użyteczny przy określaniu położenia gwiazd w danym czasie. Czas gwiazdowy dzieli pełny obrót Ziemi na 24 godziny gwiezdne; podobnie, mapa nieba jest podzielona na 24 godziny <firstterm>rektascensji</firstterm> (RA). Nie ma tutaj zbiegu okoliczności; lokalny czas gwiazdowy (<acronym>LST</acronym>) oznacza rektascensję na niebie, która obecnie przekracza <link linkend="ai-meridian">lokalny południk</link>. Tak więc jeżeli gwiazda posiada rektascensję 05h 32m 24s, będzie ona na Twoim południku o LST=05:32:24. Bardziej ogólnie, różnica pomiędzy RA obiektu a lokalnym czasem gwiazdowym mówi nam jak daleko od południka znajduje się obiekt. Na przykład, ten sam obiekt o LST=06:32:24 (jedną godzinę gwiazdową później), będzie jedną godzinę RA na zachód od Twojego południka, co oznacza 15 stopni. Ten dystans kątowy od południka zwany jest <link linkend="ai-hourangle">kątem godzinnym</link> obiektu. </para>
|
|
<tip>
|
|
<para>Lokalny czas gwiazdowy jest wyświetlany przez &kstars; w <guilabel>Oknie informacyjnymi czasu</guilabel> z etykietą <quote>CzG</quote> (musisz uaktywnić okno klikając je dwukrotnie, aby zobaczyć czas gwiazdowy). Pamiętaj, że zmiana sekund gwiazdowych nie jest synchronizowana z czasem lokalnym czy uniwersalnym. W rzeczywistości, jeżeli przez chwilę poobserwujesz zegary to zauważysz, że sekundy gwiazdowe rzeczywiście są nieco krótsze niż sekundy czasu lokalnego i uniwersalnego. </para><para>Wskaż <link linkend="ai-zenith">zenit</link> (wciśnij <keycap>Z</keycap> lub wybierz <guimenuitem>Zenit</guimenuitem> z menu <guimenu>Wskazywanie</guimenu>). Zenit jest punktem na niebie na które spoglądasz patrząc <quote>prosto w górę</quote> z ziemi i jest on punktem na Twoim <link linkend="ai-meridian">lokalnym południku</link>. Zwróć uwagę, że RA zenitu jest dokładnie taka sama jak Twój lokalny czas gwiazdowy. </para>
|
|
</tip>
|
|
</sect1>
|
|
|